Şilili bir yazar Zambra. 1975 doğumlu. İlk romanı Bonzai 2006 yılının en iyi romanı dalında Şili Eleştirmenler Ödülünü kazandı ve Şili’de ilgiyle karşılandı. Kitap 2011’de aynı isimle filme uyarlandı.
2010 yılında Granta dergisi tarafından İspanyolca yazan en iyi 22 romancı arasında gösterildi. Bahia İnutil (1998) Mudanza (2003) adında şiir kitapları, No leer (2010) Tema Libre (2019) adında deneme kitapları bulunuyor. Notos Kitap’tan yayımlanan kitapları: Bonzai, Eve Dönmenin Yolları, Belgelerim, Soru Kitapçığı
Çevirmen Çiğdem Öztürk 1978 doğumlu. Zambra’nın kitaplarını Türkçe’ye kazandıran çevirmen desek sanırım yanlış olmaz.
“Ağaçların Özel Hayatı” bir gecenin içinde dün, bugün ve gelecek anımsamaları, öngörüleri, düşünceleriyle geçiyor. Yaşanmış olan, belki yaşanacak olanlar arasında. Julian, öğretmen ve Pazar günü yazarı. Yıllarını alan bir kitabı bitiren, ama paragrafları eksilterek, çıkararak yazdıklarını azaltan ve sürekli başa dönüp tekrar okuyan, hayalinde bir gün büyüdüğünde Daniela’nın bu kitabını okumasını düşleyen bir pazar günü yazarı. Kendi tanımıyla “düşük sezonunda” edebi tutkularını pazar gününe erteliyor, tıpkı öbür erkeklerin pazar günlerini bahçeyle uğraşmaya ya da marangozluğa ya da alkolizme vakfetmesi gibi.
Veronica küçük Daniela’nın annesi, resim kursundan henüz dönmemiş. Dönüp dönmeyeceğini bilmiyoruz. Halen beklenmekte. Bekleyiş sırasında Daniela uyumak üzere. Daniela’ya ağaçlarla ilgili onu uyutmak için uydurduğu bir dizi hikâye anlatıyor. “Ağaçların Özel Hayatı”
“Hikâyenin kahramanları bir kavak ağacıyla bir baobap ağacı, geceleri kimse onları görmezken fotosentez hakkında, sincaplar hakkında ve insan hayvan ya da -kendi deyimleriyle- aptal beton parçaları olmaktansa, ağaç olmanın getirdiği sayısız fayda hakkında konuşuyorlar.”
Daniela onun kızı değil ama Daniela’nın kendi kızı olmadığını düşünmek zoruna giden bir baba. Küçük kızın babasından daha çirkin, daha genç, daha çok sigara içiyor, daha az kazanıyor ama ağaçlar hakkında daha çok şey biliyor. Hikâye anlatma romanda aralıklarla devam ediyor.
“Tam şu anda, parkın yalnızlığına sığınmış ağaçlar, iki kişinin dostluk işareti olarak kabuğuna isimleri kazıdıkları bir meşe ağacının talihsizliğinden söz ediyor. Kavak, Kimse senin rızan olmadan üzerine bir dövme yapma hakkına sahip değildir, diye atılıyor, baobapsa daha kızgın: Meşe içler acısı bir vandalizmin kurbanı oldu. O insanlar bir cezayı hak ediyor. Onlar hak ettikleri cezayı bulana kadar mücadele etmekten geri durmayacağım. Yakalarından düşmeyecek, yeri, göğü, denizi arşınlayacağım.”
Ağaçlara isim kazımayan biri olarak hak veriyorum Baobapa. Küçük kız da benimle aynı düşüncede. Annesiyle, üvey babasının da böyle insanlar olmadığından hoşnut.
Roman, Julian’ın yaşamı, Veronica’nın yaşamı, ikisinin tanışması, Julian’ın bonzai yetiştirme çabası, Bonzai yetiştirmek kadar zor yazması, Veronica’yı beklemesi, Veronica gelmezse yaşamın nasıl olacağı örgüsünde anımsayışlarla, çağrışımlarla, gözlemler ve bunların hepsinden süzülerek yarattığı gelecek öngörüsüyle ilerliyor.
İç içe geçmiş yaşamların içinde bir Julian’a bir Veronica’ya odaklanıyoruz. Gerçekleşmemiş hayallerin içinde yoğrulmuş, farklı yaşamlar kurmuş insanlar.
Daniela uyanıyor, annesi henüz gelmemiş. “Ağaçların Özel Hayatı” masalını uyduralım ister misin diyor Julian. Masal için büyüdüğünü düşünen küçük kız bu kez evet diyor.
Kavak ve baobap, parka gelmeyi alışkanlık haline getiren deli insanlar hakkında konuşuyor. Parka bir sürü deli insanın geldiği konusunda hemfikirler. Park delilerle dolu ama benim en beğendiğim deli diyor baobap, bir keresinde benimle konuşmaya çalışan upuzun kollu bir kadın.
Ağaçlara sarılan upuzun kollu insanlar olsa diyorum ben de bir çocuk saflığında. Koruyup kollasak onları. Masallara sıkışıp kalmasa ağaç sevgisi.
Zambra’nın dili farklı. Akıcılığı, zaman kullanımı kısa romanın içinde hayal mi gerçek mi duygusunun karıştığı, roman karakteri gibi seni de beklentiye sokan, arka kapağı kapattığınızda ise kurgunun zihninizde devam ettiği kısa bir roman.
Ağaçların Özel Hayatı- Alejandro Zambra
Notos Kitap
İstanbul,2019 5. Basım
91 Sayfa