İlk “Çığlık” ilk şarkımızdır doğum anımızda. Hayat şarkımıza ne de uygun! Bir “Trajedi” değil mi hayat, sonuçta? Özdemir Asaf’ın Şarkılar şiirinde yazdığı gibi:
Her şarkının götürdüğü yer başka,
Hepsi başka başka sinmiş içime.
Biri, Büyükdereye götürüyor,
Biri on altı yaşımın Kadıköyüne.
Kimse sevgimi bilmez şarkısı
Eskiden ağlatırdı beni;
Şimdi düşündürüyor.
Şairin dizelerine bakınca düşünmenin yolu da şarkılardan geçiyor. En azından benim kafam öyle çalışıyor; bir şeyden etkilenmeye göreyim hemen o hâlime uygun bir şarkı dökülüyor aklıma, gayri ihtiyari. O nedenle bu temayı seçmek istedim. Neydi şarkılarla derdimiz? Bu yaralara dokunmak istedik kırka bir kalan sayımızda. Bir nebze başarabilirsek ne mutlu bize…
Şarkılar hayata dayanabilme garantimiz! Yüreklerimizin en güzel taşma, yüklerinden kurtulma hâli… Bir “Hâl” aslında… Neşenin, hüznün, sevginin, ölümün, umudun, umutsuzluğun kısaca her duygunun hâlleri, bireysel olduğu kadar toplumsal izdüşümleri ve çığlığı aynı zamanda.
Billie Holiday’in okuduğu “Strange Fruit-Tuhaf Meyve” şarkısı ırkçılığa karşı bir çığlık değil de nedir? Sesini önce şiirde bulan sonra sözle-müziğin eşsiz bileşkesi şarkıyla yol alan, nağmeleri yükseldikçe dalga dalga yayılan, vicdanlara sızan, beyazları kendine getiren, siyahlara cesaret veren: Sadece bir şarkı mıydı? Güce bakar mısınız?
İşte o güçle Rosa Parks, o gün otobüsteki yerini bir beyaza vermeyi reddetme cesaretini buldu kendinde. Şairin metafora başvurduğu, ağaçtan sallandırılan iki tuhaf meyveden biri değildi; insandı o…
İnsan olmanın yolu da şarkılarda döşeli… Zülfü Livaneli’nin bestesiyle şiirine tercümanlık yaptığı “Karlı Kayın Ormanı”, Nazım’ı milyonlara uçurmadı mı şarkının kanatlarıyla. Her tür otoritenin şarkıların gücünden bu denli korkmasının nedeni belli!
Tabii ki şarkılar her anlamda çok zengin. İnsanlığın evrensel dili, ortak mirası… Elimizden geldiğince her türün yer aldığı bir öykü seçkisi hazırlamak istedik sizlere; beğenmeniz umuduyla. Okuduktan sonra şimdiye dek haberiniz yoksa hemen ulaşmak isteyeceğiniz bir kitap tanıtımımız var: Elvan Arpacık arkadaşımızın usta kaleminden, Bülent Somay’ın “Şarkı Okuma Kitabı”… Değerli gazeteci-yazar Özlem Ertan’la yaptığımız keyifli söyleşi orta sayfalarımızda karşılayacak sizleri.
Kazım Koyuncu’nun “Ayrılık Şarkısı” dizeleriyle geldi veda vakti:
Şarkılar bir çığlığa sığınmaksa
Şimdi, sonsuz bir yangın gibi
Tekrar görüşmek umuduyla iyi okumalar dileriz.